فعالیت‌های پزشکی میسیونرهای آمریکایی در ایران/ارومیه
فرقه مسیحیت تبشیری با سوء‌استفاده از کمبودهای درمانی و پزشکی ارومیه در دوره قاجار، با هدف جذب عضو به تأسیس بیمارستان و مرکز آموزش پزشکی و پرستاری اقدام کرد.
به گزارش سراج، علم پزشکی و کادرهای انسانی مرتبط با آن تقریبا به‌طور رسمی از قرن نوزدهم در خدمت کلیسا قرار گرفتند و بدین ترتیب مراکز تبلیغی، درمانی در مکان‌های مَدّ نظر گردانندگان فرقه مسیحیت تبشیری ایجاد شد.
میسیونرها عقیده دارند، هر جا بشر باشد، مریض هم وجود دارد و مریض نیاز به طبیب دارد و هر جا طبیب باشد، فرصتی برای تبشیر وجود دارد.
از این‌رو در قرن بیستم تعداد مراکز تبشیری درمانی به شدت افزایش پیدا کرد. کشور ایران هم شاهد استقرار پزشکان مبلغ مسیحیت بود؛ هرچند هم‌زمان با ورود هیئت‌های مسیحی در دوره صفویه، پزشکان نیز آن‌ها را همراهی می‌کردند.
با وجود این، نخستین پزشک میسیونر آمریکایی در ایران، "دکتر آساهیل گرانت" نام داشت که در سال 1835 به ارومیه وارد شد و تا سال 1844 با پوشش درمان بیماران، نستوریان ارومیه و مسلمانان را به مسیحیت تبشیری فرا می‌خواند.
پس از فوت "گرانت" همکار و معاون او به نام "آستین رایت"، جانشینی او را بر عهده گرفت و با استمداد از تجربه گذشته به امر تبلیغ مسیحیت پرداخت؛ با این تأکید که او به نواحی کوهستانی آذربایجان و کردستان نیز مسافرت‌های زیاد تبلیغی می‌کرد.
البته عقب‌ماندگی پزشکی و نبود دانش‌آموختگان آگاه در این زمینه، شرایط را برای سوء‌استفاده مبلغان مسیحیت تبشیری فراهم آورده بود؛ چرا که در شهر تهران- که عنوان پایتخت قاجاریه را به یدک می‌کشید-، تنها پانزده نفر پزشک تحصیل‌کرده در اروپا حضور داشتند.
با فراهم شدن مقدمات مورد نیاز، نخستین بیمارستان مجهز میسیونرهای تبشیری آمریکایی با نام "وست مینستر" در سال 1882 توسط "جوزف پ. کاکران" در ارومیه دایر و یک مرکز آموزشگاهی نیز برای تربیت جوانان در رشته پزشکی در باغی به مساحت پانزده هکتار دایر شد.
در کنار آموزشگاه پزشکی، مدرسه تعلیم پرستاری هم تأسیس شد که تا سال 1349 شمسی به کار خود ادامه داد و دانشجویان آن پس از گذراندن دوره تحصیلی به مدت پنج سال رسما اجازه کار پیدا می‌کردند.
هزینه اصلی تأسیس این بیمارستان و مرکز آموزشی را یکی از اعضای کلیسای پرسبیترین در شهر بوفالو آمریکا به نام "ساموئل کلمنت" پرداخت کرد.
اضافه می‌شود، مدرسه پرستاری ارومیه به‌علت ناامنی منطقه در زمان جنگ جهانی اول تعطیل شد و کارمندان و شاگردان آن به تبریز کوچ کردند و در نهایت مدرسه پرستاری و دانشکده پزشکی آمریکایی‌ها به دانشگاه علوم پزشکی ملحق شد.
خاطرنشان می‌کند، استفاده از پوشش آموزش پزشکی و پرستاری برای تبلیغ "مسیحیت تبشیری" مورد استفاده میسیونرهای آمریکایی در شهرهای دیگر ایران مانند: رشت، تهران، همدان، کرمانشاه و مشهد هم قرار گرفت که مراجعین به آن‌ها بعدها بخشی از اعضای کلیسای انجیلی را تشکیل می‌دادند./رهپویان هدایت
پی‌نوشت:
-گورگیز، هانیبال، تاریخچه دانشکده پزشکی ارومیه 1260-1297 شمسی، تهران، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی تهران
-ویشارد، جان، بیست سال در ایران، ترجمه علی پیرنیا، تهران، نوین، 1363
- همراز، ویدا، مبلغان مسیحی در ایران از صفویه تا انقلاب اسلامی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391
-الدر، جان، تاریخ میسیون آمریکایی در ایران، تهران، انتشارات نور جهان، 1333
-نظری، مرتضی، بررسی شیوه‌های تبلیغاتی مسیحیت علیه اسلام، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1371
